Q: ကေလးေမြးရင္ ဗိုက္ခြဲစိတ္ေမြးတာနဲ႔ ရိုးရိုးေမြးတာ ဘယ္ဟာက ပိုေကာင္းလဲဆိုတာ သိိခ်င္ပါတယ္။
A: အေျဖကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ဆန္းတာတိုင္းက ရိုးတာထက္ ေနရာတကာမွာ မသာပါ။
ကေလးမီးဖြါးတာမွာ Normal labor ဆိုတဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေနဖြါးတာက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေနေတာင္မွာ
ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ေမြးရာမွာ တခါတေလ ကူရတာေတြ ရွိတယ္။ သားဦး ေမြးရင္ ေမြးလမ္းကို Episiotomy ခ်ဲ႕ေပး-ျပန္ခ်ဳပ္ေပး ရတာ။ သားအိမ္ညွစ္အား နည္းေနရင္ Oxytocin (Syntocinon) ေဆးကို Drip ထဲထည့္ သြင္းေပးရတာ။ ကေလးေခါင္းထြက္တာ ၾကာမေနေစခ်င္လို႔ Forceps delivery ညွပ္ဆြဲ၊ Vaccum extraction ေလစုပ္စက္နဲ႔ ဆြဲကူ ေမြးေပးရတာ။ လံုးဝ အနာမခံခ်င္လို႔ Epidural delivery ဆိုတဲ့ ခါးထံုေဆးနဲ႔ ေမြးေပးတာလည္း ရွိေသးတယ္။
ရိုးရိုးမဟုတ္ႏိုင္လို႔ ခြဲေမြးရတာမွာ “ဘာလို႔ ခြဲေမြးရသလဲ။” “မခြဲရင္ မရဘူးလား။” “တကယ္ကို မရဘူးလား” ဆိုတာေတြ သိရလိမ့္မယ္။ မခြဲရင္လည္း ရတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ခြဲကိုခြဲရမွာ ႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေန႔ေကာင္းရက္သာေရြး ခြဲေမြးခ်င္သူေတြလည္း ရွိတယ္။ တခါတေလ ဆရာဝန္က စိတ္မရွည္လို႔၊ Risk ကို နဲနဲေလးမွ မယူခ်င္လို႔ ခြဲတာလည္း ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ေဆးရံု-ေဆးခန္းေတြကေတ
ေမြးလမ္းကေန ေမြးမရလို႔ ခြဲရတာမွာ တျခား ေရြးစရာလမ္း မရွိတာမို႔ ခြဲေမြးတာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ CPD ကေလးေခါင္းနဲ႔ မိခင္ေမြးလမ္း မတန္တဆ ျဖစ္တာ။ ဒါမွာလည္း ၂ မ်ိဳး။ မေအရဲ႕ အရိုးကြင္းက က်ဥ္းေနတာနဲ႔ ကေလးက ေခါင္းက ပံုမွန္ထက္ ၾကီးေနတာ။ ဒီအေျခအေန ႏွစ္ရပ္လံုးက ခြဲကိုခြဲရမယ္။
ေနာက္တမ်ိဳးက Placenta previa အခ်င္းဟာ ပံုမွန္ရွိရမဲ့ သားအိမ္အဝနဲ႔ ေဝးရာမွာ မဟုတ္ဘဲ၊ ေအာက္ပိုင္း ေရာက္ေနတာ။ အခ်င္းက သားအိမ္အဝကို အျပည့္ျဖစ္ျဖစ္၊ တစိတ္တပိုင္း ျဖစ္ျဖစ္ လာဖံုးေနတာမ်ိဳး။ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္လို႔ ေခၚတယ္။ ေမြးခါနီးလို႔ သားအိမ္အဝ က်ယ္လာတာနဲ႔ အခ်င္း ကြာလာျပီး၊ ကေလးမေမြးခင္ ေသြးေတြ အရင္ဆင္းတာမ်ိဳး။ APH ေခၚတာေပါ့။ မေမြးမီ ေသြးဆင္းျခင္း အေၾကာင္းတရားေတြထဲက အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ ဒါကို Ultrasound မွာ ၾကိဳသိထားႏိုင္တာမို႔၊ ရက္ေရြးျပီး၊ ေအးေအးေဆးေဆး ခြဲေမြးပါေလ။
ကေလးအေနအထား ပံုမွန္မဟုတ္တာ၊ ရိုးရိုးေမြးဘို႔ ၾကိဳးစားရင္း အခ်ိန္ ပိုမေစာင့္သင့္တာ။ မိခင္ျဖစ္ျဖစ္ ကေလးျဖစ္ျဖစ္ တခုခုျဖစ္လာလို႔ ေမြးလမ္းကေန ေမြးေအာင္ အခ်ိန္ မေစာင့္သင့္ေတာ့တာ။ ဟိုကဆက္ေန-ဒီကဆက္ေန၊ ထူးဆန္းတဲ့ ကေလးျဖစ္ေနတာ၊ ဒါေတြမွာလည္း ခြဲတာေကာင္းတယ္။
တခုမွတ္ဘို႔က တခါ ဗိုက္ခြဲေမြးရတိုင္း ေနာက္လည္း ခြဲရမယ္ဆိုတာ ေနရာတိုင္းမွာ ယူဆလို႔မရပါ။ အရင္တခါ ခြဲတံုးက ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ခြဲရလည္း အေပၚမွာ မူတည္တယ္။ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္လို႔ ခြဲထားရသူဟာ ေနာက္ကိုယ္ဝန္က ပံုမွန္ျဖစ္ျပီး ရိုးရိုးေမြးလို႔ရတယ္။ ကေလးအေနအထား ဆိုတာလည္း တခါပံုမွန္မဟုတ္တိုင္း အျမဲမွား မေနတတ္ပါ။
ခြဲေမြးတာျဖစ္ျဖစ္ အနာေလးတခု ခြဲရတာျဖစ္ျဖစ္ အနည္းနဲ႔အမ်ား သတိထားရတာေတြ ခ်ည္းပါဘဲ။ ခြဲစိတ္ျခင္း အႏၲရာယ္ေတြက ခြဲစိတ္မႈ ၾကီးၾကီးသလို၊ လုပ္တာကိုင္တာ ေပါ့ဆရင္ ေပါ့ဆသလို ရွိႏိုင္တယ္။
ခြဲေမြးရတဲ့အတြက္ အားသာခ်က္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ရက္၊ အခ်ိန္၊ ေရြးေမြးႏိုင္တယ္။ တတိယကေလးခြဲရရင္ တခါတည္း သားေၾကာ ျဖတ္ေပးႏိုင္တယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းဟာ အေမေမြးတဲ့အတိုင္းသာ ရွိေနမယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၁၃-၆-၂ဝ၁ဝ
4-11-2011 More C-sections on demand in UK (ယူေက) မွာ ဗိုက္ခြဲျပီး ကေလးေမြးၾကတာ မ်ားလာစရာရွိ
ျဗိတိန္မွာ အစိုးရကေန အမ်ိဳးသမီးေတြကို က်န္းမာေရး အခမဲ့ လုပ္ေပးပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲတခ်ိဳ႕လုပ္လိုက္
ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ျပင္ပေဆးခန္းေတြမွာ ဗိုက္ခြဲေမြးဘို႔ ပိုက္ဆံမတတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ Planned C-sections ရက္ေရြး ဗိုက္ခြဲေမြးေပးတာမ်ိဳး လုပ္ေပးပါတယ္။ ဒါကလဲ တကယ္ဘဲ ခြဲေမြးမွျဖစ္မယ္ဆိုတာ ေသျခာမွ လုပ္ေပးပါတယ္။ Emergency C-sections အေရးေပၚ မခြဲမျဖစ္ခြဲေမြးတာေတာ့ ရွိပါတယ္။
အခုေတာ့ ဒီလမကုန္ခင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္ေတာ့မဲ့ အသစ္ျပ႒ာန္းမႈေတြ လုပ္လိုက္ပါျပီ။ မိခင္က်န္းမာေရး၊ ကေလးက်န္းမာေရး ဆိုတဲ့ တိက်တဲ့ အေၾကာင္းခံေတြ မရွိေပမဲ့လဲ Mental health experts စိတ္အထူကုနဲ႔ ေဆြးေႏြးျပီးလို႔ ခြဲေမြးခ်င္သပဆိုရင္ ရက္ေရြးျပီး ဗိုက္ခြဲေမြးေပးပါေတာ့မယ္။
A: အေျဖကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ဆန္းတာတိုင္းက ရိုးတာထက္ ေနရာတကာမွာ မသာပါ။
ကေလးမီးဖြါးတာမွာ Normal labor ဆိုတဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေနဖြါးတာက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေနေတာင္မွာ
ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ေမြးရာမွာ တခါတေလ ကူရတာေတြ ရွိတယ္။ သားဦး ေမြးရင္ ေမြးလမ္းကို Episiotomy ခ်ဲ႕ေပး-ျပန္ခ်ဳပ္ေပး ရတာ။ သားအိမ္ညွစ္အား နည္းေနရင္ Oxytocin (Syntocinon) ေဆးကို Drip ထဲထည့္ သြင္းေပးရတာ။ ကေလးေခါင္းထြက္တာ ၾကာမေနေစခ်င္လို႔ Forceps delivery ညွပ္ဆြဲ၊ Vaccum extraction ေလစုပ္စက္နဲ႔ ဆြဲကူ ေမြးေပးရတာ။ လံုးဝ အနာမခံခ်င္လို႔ Epidural delivery ဆိုတဲ့ ခါးထံုေဆးနဲ႔ ေမြးေပးတာလည္း ရွိေသးတယ္။
ရိုးရိုးမဟုတ္ႏိုင္လို႔ ခြဲေမြးရတာမွာ “ဘာလို႔ ခြဲေမြးရသလဲ။” “မခြဲရင္ မရဘူးလား။” “တကယ္ကို မရဘူးလား” ဆိုတာေတြ သိရလိမ့္မယ္။ မခြဲရင္လည္း ရတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ခြဲကိုခြဲရမွာ ႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေန႔ေကာင္းရက္သာေရြး ခြဲေမြးခ်င္သူေတြလည္း ရွိတယ္။ တခါတေလ ဆရာဝန္က စိတ္မရွည္လို႔၊ Risk ကို နဲနဲေလးမွ မယူခ်င္လို႔ ခြဲတာလည္း ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ေဆးရံု-ေဆးခန္းေတြကေတ
ေမြးလမ္းကေန ေမြးမရလို႔ ခြဲရတာမွာ တျခား ေရြးစရာလမ္း မရွိတာမို႔ ခြဲေမြးတာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ CPD ကေလးေခါင္းနဲ႔ မိခင္ေမြးလမ္း မတန္တဆ ျဖစ္တာ။ ဒါမွာလည္း ၂ မ်ိဳး။ မေအရဲ႕ အရိုးကြင္းက က်ဥ္းေနတာနဲ႔ ကေလးက ေခါင္းက ပံုမွန္ထက္ ၾကီးေနတာ။ ဒီအေျခအေန ႏွစ္ရပ္လံုးက ခြဲကိုခြဲရမယ္။
ေနာက္တမ်ိဳးက Placenta previa အခ်င္းဟာ ပံုမွန္ရွိရမဲ့ သားအိမ္အဝနဲ႔ ေဝးရာမွာ မဟုတ္ဘဲ၊ ေအာက္ပိုင္း ေရာက္ေနတာ။ အခ်င္းက သားအိမ္အဝကို အျပည့္ျဖစ္ျဖစ္၊ တစိတ္တပိုင္း ျဖစ္ျဖစ္ လာဖံုးေနတာမ်ိဳး။ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္လို႔ ေခၚတယ္။ ေမြးခါနီးလို႔ သားအိမ္အဝ က်ယ္လာတာနဲ႔ အခ်င္း ကြာလာျပီး၊ ကေလးမေမြးခင္ ေသြးေတြ အရင္ဆင္းတာမ်ိဳး။ APH ေခၚတာေပါ့။ မေမြးမီ ေသြးဆင္းျခင္း အေၾကာင္းတရားေတြထဲက အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ ဒါကို Ultrasound မွာ ၾကိဳသိထားႏိုင္တာမို႔၊ ရက္ေရြးျပီး၊ ေအးေအးေဆးေဆး ခြဲေမြးပါေလ။
ကေလးအေနအထား ပံုမွန္မဟုတ္တာ၊ ရိုးရိုးေမြးဘို႔ ၾကိဳးစားရင္း အခ်ိန္ ပိုမေစာင့္သင့္တာ။ မိခင္ျဖစ္ျဖစ္ ကေလးျဖစ္ျဖစ္ တခုခုျဖစ္လာလို႔ ေမြးလမ္းကေန ေမြးေအာင္ အခ်ိန္ မေစာင့္သင့္ေတာ့တာ။ ဟိုကဆက္ေန-ဒီကဆက္ေန၊ ထူးဆန္းတဲ့ ကေလးျဖစ္ေနတာ၊ ဒါေတြမွာလည္း ခြဲတာေကာင္းတယ္။
တခုမွတ္ဘို႔က တခါ ဗိုက္ခြဲေမြးရတိုင္း ေနာက္လည္း ခြဲရမယ္ဆိုတာ ေနရာတိုင္းမွာ ယူဆလို႔မရပါ။ အရင္တခါ ခြဲတံုးက ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ခြဲရလည္း အေပၚမွာ မူတည္တယ္။ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္လို႔ ခြဲထားရသူဟာ ေနာက္ကိုယ္ဝန္က ပံုမွန္ျဖစ္ျပီး ရိုးရိုးေမြးလို႔ရတယ္။ ကေလးအေနအထား ဆိုတာလည္း တခါပံုမွန္မဟုတ္တိုင္း အျမဲမွား မေနတတ္ပါ။
ခြဲေမြးတာျဖစ္ျဖစ္ အနာေလးတခု ခြဲရတာျဖစ္ျဖစ္ အနည္းနဲ႔အမ်ား သတိထားရတာေတြ ခ်ည္းပါဘဲ။ ခြဲစိတ္ျခင္း အႏၲရာယ္ေတြက ခြဲစိတ္မႈ ၾကီးၾကီးသလို၊ လုပ္တာကိုင္တာ ေပါ့ဆရင္ ေပါ့ဆသလို ရွိႏိုင္တယ္။
ခြဲေမြးရတဲ့အတြက္ အားသာခ်က္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ရက္၊ အခ်ိန္၊ ေရြးေမြးႏိုင္တယ္။ တတိယကေလးခြဲရရင္ တခါတည္း သားေၾကာ ျဖတ္ေပးႏိုင္တယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းဟာ အေမေမြးတဲ့အတိုင္းသာ ရွိေနမယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၁၃-၆-၂ဝ၁ဝ
4-11-2011 More C-sections on demand in UK (ယူေက) မွာ ဗိုက္ခြဲျပီး ကေလးေမြးၾကတာ မ်ားလာစရာရွိ
ျဗိတိန္မွာ အစိုးရကေန အမ်ိဳးသမီးေတြကို က်န္းမာေရး အခမဲ့ လုပ္ေပးပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲတခ်ိဳ႕လုပ္လိုက္
ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ျပင္ပေဆးခန္းေတြမွာ ဗိုက္ခြဲေမြးဘို႔ ပိုက္ဆံမတတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ Planned C-sections ရက္ေရြး ဗိုက္ခြဲေမြးေပးတာမ်ိဳး လုပ္ေပးပါတယ္။ ဒါကလဲ တကယ္ဘဲ ခြဲေမြးမွျဖစ္မယ္ဆိုတာ ေသျခာမွ လုပ္ေပးပါတယ္။ Emergency C-sections အေရးေပၚ မခြဲမျဖစ္ခြဲေမြးတာေတာ့ ရွိပါတယ္။
အခုေတာ့ ဒီလမကုန္ခင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္ေတာ့မဲ့ အသစ္ျပ႒ာန္းမႈေတြ လုပ္လိုက္ပါျပီ။ မိခင္က်န္းမာေရး၊ ကေလးက်န္းမာေရး ဆိုတဲ့ တိက်တဲ့ အေၾကာင္းခံေတြ မရွိေပမဲ့လဲ Mental health experts စိတ္အထူကုနဲ႔ ေဆြးေႏြးျပီးလို႔ ခြဲေမြးခ်င္သပဆိုရင္ ရက္ေရြးျပီး ဗိုက္ခြဲေမြးေပးပါေတာ့မယ္။
Dr. Tint Swe
0 comments:
Post a Comment